Một tờ giấy rất cũ

Hôm nay là lần đầu tiên tôi nhìn thấy tờ giấy này, giấy khai sinh của bố. Tờ giấy được làm vào năm 1950, bố tôi lúc đó mới là một cậu bé mười mấy tuổi.

Không hiểu làm thế nào mà qua bao nhiêu năm tháng, tờ giấy vẫn không quá ngả màu, vẫn giữ màu trắng ngà, thậm chí còn dày đẹp hơn giấy khai sinh bản gốc của chính tôi, vốn bây giờ đã đen xì và rách viền như phần lớn những giấy tờ thời bao cấp.

Ông nội tôi, người tôi không biết mặt, khi đó 38 tuổi, nghề nghiệp ghi: Làm công nhà buôn. Bà nội là nội trợ. Nơi ông bà ở – số 24 Hàng Rươi tôi cũng nghe lần đầu tiên.

Đại gia đình bên nội, với ông bà và hơn mười người con, chỉ lưu lại trong tôi bằng hình ảnh phai mờ từ một tấm ảnh gia đình đen trắng đã thất lạc. Bố tôi còn nhỏ, mặc đồ trắng và đứng ngoài cùng.

Nhìn tờ giấy khai sinh này mới thấy những thế hệ đã trôi qua. Đời người bao tháng năm dài đằng đẵng rồi cũng khép lại. Những gì của cuộc sống xưa cũ ấy bố giữ lại được là mấy món ăn rất ngon từ bà nội, vốn từ tiếng Pháp rơi rụng lại từ thuở đi học của bố mà bố từng đem dạy cho tôi, những mẩu chuyện về kỵ tôi đã từng là nghĩa quân Yên Thế, về ông nội bà nội, về những anh trai em gái của bố.  Với tôi như thế quá ít để hình dung được về thế hệ ấy, có lẽ đến các con tôi, cháu tôi, đó sẽ trở thành những câu chuyện rêu phong, những tiếng vang vọng mờ nhạt từ miền nào thăm thẳm, sợi tơ máu mủ kéo đến đời chúng liệu có quá mỏng manh.

Tối hôm trước tôi nhớ đến ông bà ngoại tôi, ông nội và ông bà ngoại của anh, bố tôi, những người thân mà hình ảnh, mùi hương, lời nói và tình thương còn rất rõ nét trong tôi. Rõ đến mức về quê tôi vẫn cảm thấy thấp thoáng như ông vẫn ngồi ngoài thềm kia, hay bà ngồi cạnh bàn nước, bỏ tóc ra cho tôi bện lại. Nhưng không bao giờ tôi hình dung được thời thanh xuân của ông bà, những hình ảnh mà đôi khi tôi tha thiết muốn biết đến. Để khuấy động lớp trầm tích im lìm dưới tuổi tác, để thấy mỗi Người đều đã từng trẻ trung, cái tuổi trẻ vô tư vô tội, trước khi mang vác quá nhiều gánh nặng của Đời, trước khi có chúng tôi.

Đôi khi tôi thấy như mình ở trên một chuyến tàu, chạy từ rất lâu và qua rất nhiều sân ga mà không bao giờ quay trở lại được. Những sân ga rực nắng hay sũng mưa, tràn ngập cây cỏ hay những viên sỏi xanh mà tôi chưa từng biết đến. Những toa tàu rất đẹp, mãi mãi đẹp, với mùi thơm và ánh sáng từ bao nhiêu nơi nó đã qua. Tôi chỉ là người bước lên từ một sân ga. Trên một chuyến tàu không khứ hồi.