Cô Hạnh sửa quần bò

Cô hơi trung trung tuổi, người đậm, giản dị, mới gặp có vẻ hơi khó tính một chút. Có lẽ do công việc của cô lặp đi lặp lại bao nhiêu năm nay trên căn gác nhỏ xíu phố Bùi Thị Xuân nên vẻ ngoài của cô không được xởi lởi. Tôi biết chỗ này là do bạn Hạnh chỉ, hồi đó còn sinh viên, gọi cô là cô. Bây giờ lớn hơn, đổi sang gọi là chị. (Kinh nghiệm cho thấy, nếu phải đi trao đổi mua bán, thì khi cần “bắt nạt” ai đó, tôi gọi là em, với phụ nữ hơn tuổi, dù hơn nhiều hay ít, cứ gọi là chị thì mọi việc êm xuôi hơn).

Thế là gần chục năm nay, tôi chỉ sửa quần bò ở chỗ cô vì cô sửa rất đẹp, đường kim mũi chỉ sáng sủa, cẩn thận, làm xong cô còn là cho phẳng phiu. Cắt gấu, xuống gấu, bóp bụng, có khi thu nhỏ cả cái quần vì tôi quá thích kiểu quần mà bị hết size nên vẫn cố mua rồi mang đến chỗ cô. Khi nhận lại lúc nào cũng vừa, vui như mua được cái quần mới.

Muốn lên được nhà cô, phải để xe dưới đường. Nếu gặp bà cụ mẹ chồng cô ngồi nghỉ trên vỉa hè thì bà sẽ trông xe cho. Đi qua một hành lang hẹp tối om, rồi bỏ dép để leo lên một cầu thang gỗ màu nâu sẫm đã cũ. Kiểu chung sống đặc trưng của phố cổ phố cũ Hà Nội – một ngôi nhà chia năm xẻ bảy, cơi nới cho nhiều hộ, mặt tiền tầng 1 cho thuê làm cửa hàng. Có những căn phòng phía trong hoàn toàn không có ánh sáng tự nhiên. Bếp chung ở ngay chiếu nghỉ cầu thang. Mỗi lần đến những căn nhà kiểu này, tôi lại nghĩ đến việc những người sống ở đây đã lựa chọn chen chúc trong một ngôi nhà với tiện nghi sống rất thấp nhưng vị trí lại ở khu trung tâm, và họ sống yên phận bao nhiêu năm với lựa chọn của mình, không có ý định chuyển đi.

Gia đình cô Hạnh cũng thế. Căn phòng của cô chú bao lâu nay không thay đổi gì cả, nghề nghiệp cũng không mở rộng thêm. Không thành cửa tiệm, không sửa thêm các mặt hàng khác, chỉ mỗi cái biển viết tay nhỏ nhỏ ghi sửa quần bò treo dưới cửa tầng 1, một máy khâu, một cầu là và một ngăn tủ để hàng. Giá cả thậm chí còn rất rẻ. Cách đây 2 năm, khi giá cắt gấu quần bò ở khu Khương Trung “nhà quê” là 20 nghìn, thì cô mới tăng từ 7000 hồi tôi còn sinh viên lên 8000 – 9000 gì đó. Tôi kể với cô là ở chỗ tôi đắt vậy đấy, mà cắt còn xấu cơ, và bảo cô tăng giá lên đi, chẳng tội gì. Bây giờ là 12000. Có thể cô lấy thấp đi một chút vì lên nhà cô bất tiện hơn chỗ khác, nhưng vẫn hết sức phải chăng trong thời buổi này.

Tuy mới gặp, cô sẽ lạnh lùng , có lúc còn cao giọng khó tính giống mấy bà bán hàng trên phố cổ, nhưng quen rồi thì cô mềm mại hơn nhiều. Thỉnh thoảng tôi gặp chú chồng cô tròn tròn hiền hiền, thình thoảng phụ cô đo đạc hay ghi chép. “Phòng làm việc” của cô tuy nhỏ nhưng gọn gàng, sạch sẽ, chỉ thấy một ít sợi vải rơi quanh cái máy khâu của cô. Rất giống những gì tôi nhớ được về các bà các cô may vá trong những căn hộ tập thể thời bao cấp.

Chắc sau này tôi vẫn chỉ sửa quần bò ở đây. Gặp những người sống giản dị, chân phương làm tôi thoải mái. Và tôi cũng vốn nhát, quen đâu chỉ qua lại một nơi thôi.

Chị bán bánh dầy giò

Thành thói quen, khi nào muốn ăn sáng bánh dầy giò thì tôi sẽ ghé vào cái gánh nhỏ của chị. Lúc nào chị cũng ngồi ở vị trí đó, kể từ lần đầu tiên tôi mua cách đây hai năm. Chắc vì vị trí đó tốt, qua ngã ba một tí, trước trạm xe bus một tí. Có hôm xuất hiện chú xe ôm, hôm một gánh hàng khác. Cái gánh của chị gồm 2 cái thúng và một biển ghi “Cơm nắm – Bánh dầy giò” đánh chữ in hoa cẩn thận. Hôm nào mưa có thêm cái màn che bằng nilon, treo lên dây thép của hai cái thúng, vén ra được để lấy đồ, giống cái màn của bà ngoại tôi xưa. Không biết ai nghĩ ra mô hình này trước nhất, nhưng bây giờ tất cả các bà các cô bán loại quà sáng này đều copy y hệt. Có lẽ khác nhau là ở những thứ bánh bán kèm. Tôi nói có lẽ, vì tôi chỉ mua bánh của chị này, tôi quen ở đâu dễ chịu rồi thì khó bỏ. Chị bán thêm bánh khoai, bánh rán, bánh nếp, trừ bánh khoai còn toàn là thứ tôi thích.

Trên đường đi làm của tôi còn có một chị cơm nắm – dầy giò nữa, cách chị tôi quen mua vài trăm mét. Nhưng chị này chọn chỗ kém hơn, ngay trước một cái đèn đỏ, bất tiện nếu phải dừng lại giữa dòng người ùn ùn giục giã, nên tôi chưa bao giờ mua. Một lý do nữa, là trông chị này ngồi co ro, mặt đăm đăm có vẻ khổ sở. Chị tôi quen thì tươi tỉnh, nhanh nhẹn, chỉ mất 1-2 phút là bán xong cho một người, lại biết cách tách bánh, cắt giò và kẹp giò rất khéo, không phải động tay vào nên người mua có cảm giác sạch sẽ hơn (chứ tôi cũng biết thừa bây giờ cái gì ăn ngoài đường cũng bẩn). Chị còn giỏi nhận ra khách quen. Tôi cũng không hiểu được vì sao dù tôi có che khẩu trang, đi xe khác, thì dừng lại vẫn thấy chị đon đả: “Dầy giò à?”. Đúng như các cụ nói là có duyên bán hàng, chị cũng đắt khách hơn chị kia.

Tôi cũng chưa bao giờ nán lại chuyện trò gì hơn. Có những mối quan hệ mua – bán hết sức đơn giản như vậy, thế mà cũng kéo dài hơn hai năm nay. Nhìn chị ăn vận sạch sẽ giản dị, có vẻ tươi tắn, tôi nghĩ có thể chị có một ông chồng biết làm ăn và những đứa con ngoan. Không như vài người bán hàng tôi quen, trong gia đình chỉ có vợ chạy chợ kiếm tiền, chồng ở nhà chơi bời, cờ bạc, nghiện hút, mà các bà vợ vẫn cứ cam chịu cái số kiếp ấy, vẫn cứ nai lưng ra. Có một chị bán bỏng ngô trước cổng trường Khương Thượng. Ngày trước còn đi học cấp 2, cấp 3, tôi hay mua vì bỏng của chị rất ngon. Bây giờ vẫn thấy chị đứng đấy, giữa mấy chị bỏng khác, đen đúa, già nua và khắc khổ đi nhiều lắm. Không biết những chuyện gì đã xảy ra trong cuộc sống của chị.

Nhiều lúc tôi bị ngợp trong cảm giác bao nhiêu người đang đi lại trước mặt mình đây, mỗi người một cuộc đời. Nếu những gì tôi biết về những người quen sơ sơ hay những bạn bè trên facebook chỉ là phần nổi của tảng băng, thì những lời chào hỏi, những nụ cười lướt qua trên đường chỉ là những màu sắc nhỏ nhoi lóe lên của cả một số phận.

Rồi sẽ có lúc, có thể chị bánh dầy giò muốn chuyển chỗ bán và đi mất. Chắc tôi sẽ tìm được một gánh hàng khác để mua. Nhưng tôi sẽ tiếc, vì tôi thích những người như chị, để được dấu ấn dù rất nhẹ trong cuộc sống của người khác. Còn hơn những người qua đường chỉ đơn giản lướt ngang qua nhau.

Bình thường chẳng bao giờ tôi thích đánh đổi hai ngày nghỉ cuối tuần để đi cống hiến cho công ty. Nhưng kể ra đi làm thứ 7 chủ nhật cũng có cái vui riêng. Giờ giấc thoải mái hơn, có thể đến muộn về sớm một chút. Đường phố quang đãng hơn nhiều, còn tòa nhà vắng tanh luôn. Quần áo có thể lệt phệt tùy thích, nhìn mọi người rất lạ. Công ty yên tĩnh. Chỉ thấy sáng đèn và nhạc ầm ĩ ở khu vực đang lụt,

Nhất là tôi luôn cảm thấy những người trong team bị lụt gắn bó hơn sau mỗi lần đi làm thêm giờ. Lúc đó mọi người giống như một đội cùng trên một cái thuyền, một mục đích và cùng cố gắng làm cho xong. Cũng hơi có cảm giác “đồng cam cộng khổ”, trong khi mọi người được nghỉ ngơi thì anh em đồng chí lại chiến đấu. Đến giờ ăn trưa, chúng tôi kéo đi ăn một cái gì đó khác ngày thường, ở một nơi nào ít đến, ngồi lâu hơn ở quán cà phê, chuyện trò vơ vẩn quanh công việc, quanh cuộc sống. Đặc biệt cảm xúc nếu đi làm vào những ngày thu thế này. Một ngày gió se se và rồi bị mưa, một ngày thì nắng ngọt và gió nhiều.

Tôi nhớ đến hồi còn làm ở xưởng HAAI. Đó là thuở trẻ trâu, vừa ra trường, chưa vướng bận gia đình con cái, chúng tôi nhiệt tình làm việc rất vô tư. Ở lại làm muộn, làm xuyên đêm, nhất là trong các cuộc thi là chuyện bình thường. Anh em mở nhạc, pha trò, giờ nghỉ tập trung gặm bánh mì, nghe thầy nói chuyện kiến trúc. Những lúc như vậy tôi cảm thấy thân thiết với xưởng hơn hẳn. Và thầy lúc nào cũng là người làm việc với cường độ cao nhất, chiến đấu đến phút cuối cùng, cầu toàn chỉnh sửa từng chi tiết cho dù đang chuẩn bị copy file mang đi in. Sau mỗi lần làm việc thâu đêm suốt sáng, tôi có được cảm giác hài lòng vô cùng vì được góp phần vào những bản vẽ đã căng trên khung này.

Nói vậy thôi, thỉnh thoảng đi làm cuối tuần cho biết bình thường mình sướng thế nào thôi.

Đóa hoa Pháp

Trên chuyến tàu Lào Cai – Hà Nội, chúng tôi ở chung toa với 2 cậu bé người Pháp, bố mẹ hai bạn ở toa bên cạnh. 2 bạn này rất lịch sự, cậu anh có vẻ thanh niên hơn, chỉ giao tiếp khi cần thiết, còn cậu bé em tầm 8 – 9 tuổi luôn có vẻ quan tâm đến người khác, chăm lo cho anh đồng thời thu xếp sao cho không làm phiền đến người đi cùng là chúng tôi.

Nhưng gây ấn tượng sâu sắc nhất với tôi là cô bé em của hai bạn này. Sáng sớm hôm sau, cô bé gõ cửa vào để gọi hai anh dậy. Cô bạn nhỏ tầm 6 – 7 tuổi, tóc ngắn ngang vai, loăn xoăn màu vàng rơm, áo trắng và nụ cười sáng rỡ. Em cười chào chúng tôi, thì thầm hỏi giờ tàu, lần lượt gọi hai anh, rồi trước khi ra lại chào lần nữa, lịch sự nhưng ấm áp, không kiểu cách như mấy gia đình người Pháp bọn tôi gặp trên Sapa. Em không phải là một cô bé xinh đẹp, nhưng tươi tắn và duyên dáng,  dường như sự duyên dáng đã có sẵn trong em và cứ tỏa ánh sáng một cách tự nhiên vậy.

Khi xuống sân ga, tôi nhìn thấy em đứng cùng gia đình ở phía xa, nổi bật vì màu áo trắng, mái tóc vàng đã búi gọn lại và nụ cười vẫn nở trên môi. Nhìn em tôi cảm thấy trìu mến như bước ra đường vào một buổi sáng nắng trong.